چک های الکترونیکی
چک الکترونیکی نسخه الکترونیکی و یا به عبارتی نسخه نمایشی چک کاغذی است.
چک های الکترونیکی دقیقا همانند چک های کاغذی هستند و همان اطلاعات را دارند. می توانند با همان ارزش و چهارچوب قانونی چک های کاغذی پایه ریزی شوند.قابلیت پیوند به اطلاعات نامحدود و معاوضه سریع بین سایر بخش ها را دارد.می توانند در هر تراکنش مشابه چک های کاغذی امروزی استفاده شوند.
چک الکترونیکی به همان روش چک های کاغذی عمل می کند: نویسنده چک،چک الکترونیکی را به کمک انواع مختلفی از دسـتگاه های الکترونیکی می نویسد و سپس آن را به وسـیله ترمینال های دریافت کننده به بانک های دریافت کننده واگذار می کند.دریافت کننده های الکترونیکی، چک الکترونیکی را که نوعی اعتبار رسیده محسوب می شود، در قالب سپرده دریافت نموده و سپس آن را به بانک های پرداخت کننده می‌سپارند.بانک های پرداخت کننده چک الکترونیکی را تایید نموده و حساب مرتبط با چک را شارژ می کنند.
مشتریان بانک ها می‌توانند از طریق کارتابلی که در اختیارشان قرار گرفته، اقدام به صدور چک کنند.گیرنده نیز از طریق کارتابل خود می‌تواند چک را مشاهده و از بانک وصول مبلغ آن را درخواست کند و یا اینکه چک الکترونیک دریافت شده را به دیگری انتقال دهد.
فرهنگ‌سازی و آموزش برای تغییر رفتار مردم در خصوص استفاده از چک، از مهم‌ترین موضوع هایی به شمار می‌رود که مورد دغدغه و توجه بانک مرکزی بوده است.
چک الکترونیکی یک ابزار نوین پرداخت است که متشکل از امنیت، سرعت و دقت و فرآیند بازدهی تمام تراکنش های الکترونیکی توأم با زیر ساخت قانونی گسترش یافته صحیح و جایگزین خوبی برای چک های کاغذی در تجارت است. چک های الکترونیک با همان چارچوب قانونی چک های کاغذی پایه ریزی می شوند و قابلیت پیوند به اطلاعات نا محدود و معاوضه سریع بین سایر بخش ها را دارد و می تواند در هر تراکنش مشابه چک های کاغذی امروزی استفاده شوند.از مزایای چک های الکترونیک میتوان به:
امنیت بالا: دراین روش اطلاعات حساس در اختیار صندوقدار و سایرین در دسترس نیست.
هزینه پایین تر نسبت به کارمزدهای بانکی: پذیرنده می تواند میزان کارمزد واریز بانکی و کارمزد چک برگشتی را کاهش دهد که این مقدار بین ۵ تا ۳۰ دلار برای هر چک برگشتی است.
ریسک کمتر: به واسطه وجود فرآیند تضمین چک الکترونیک توسط ارائه دهنده سرویس، نگرانی در مورد چک های بد سابقه برطرف می شود؛ چرا که چک الکترونیک به واسطه تأیید یا رد آنی تراکنش ها، به صورت کاراکتری یا بانک اطلاعاتی چک های بد سابقه و سایر پارامترهای ارزیابی ریسک، کنترل خواهد شد.
سرعت بالاتر: به دلیل عدم نیاز به نوشتن مبلغ، تاریخ و امضا بر روی چک، فرآیند تایید در چند ثانیه انجام می شود.
با اجرای صدور الکترونیکی چک، تاریخ تحویل چک، موعد تسویه چک، مشخصات صادرکننده و تحویل گیرنده و دیگر موارد ثبت شده و دیگر امکان اینکه روز قبل از موعد تسویه چک،صادرکننده و یا باندهای خرید و فروش چک،اقدام به ثبت مفقودی و مسدود کردن چک کنند،از بین خواهد رفت، چرا که از ابتدای معامله، همه موارد به صورت الکترونیکی ثبت شده و دیگر نمی‌توان ادعای خلافی راجع به معامله، مفقودی با حتی سرقت چک داشت.
علاوه بر این در شرایط ناشی از پاندمی ویروس کرونا،این اجرای این ابتکار قانون در کنار چک الکترونیک می‌تواند تا حد قابل قبولی مراجعات مردمی به بانک‌ها را کاهش دهد.
فرهنگ‌سازی و آموزش برای تغییر رفتار مردم در خصوص استفاده از چک، از مهم‌ترین موضوع هایی به شمار می‌رود که مورد دغدغه و توجه بانک مرکزی بوده است.اما الان باید بستر لازم برای امضای دیجیتال فراهم بشود که هنوز به نظر می‌رسد بانک مرکزی آمادگی این را ندارد.