قلع و قمع بنا
یکی دیگر از رایجترین دعاوی مرتبط با مالکیت، دعاوی قلع و قمع بنا و یا اشجار میباشد. مهم ترین نکتهای که در طرح این دعوا باید درنظر گرفت، این دعوا نسبت به اموال غیر منقول مطرح میشود و نسبت به اموال منقول کاربردی ندارد. نکته ی مهم بعدی در طرح این دعوا اثبات مالکیت نسبت به ملک است و تنها در صورتی که شخصی غیر از مالک، اقدام به احداث و ساخت بنا و یا درخت و … در ملک به صورت غیر مجاز نماید، مالک میتواند از طریق دعوای قلع و قمع علیه وی اقدام نماید. معمولا این دعوا در تکمیل دعاوی مانند خلع ید و تصرف عدوانی مطرح میگردد به این معنی که شخصی علاوه بر تصرف غیر مجاز ملک اقدام به احداث در ملک میکند.
در مورد دعاوی قلع و قمع اختلاف نظری بین حقوقدانان وجود دارد از جمله اینکه بسیاری دعوای قلع و قمع را در واقع نتیجه دعوای خلع ید میدانند و به تبع هنگامی که دعوای خلع ید مطرح میگردد یکی از آثار آن قلع و قمع بنا، اشجار و هرگونه مستحدثات میباشد.
همچنین بنا به ماده ۳ قانون اصلاح قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها مصوب۳۱/۳/۱۳۷۴، کلیه مالکان یا متصرفان اراضی زراعی و باغهای موضوع این قانون که به صورت غیرمجاز و بدون اخذ مجوز از کمیسیون مربوطه اقدام به تغییر کاربری نمایند، علاوه بر قلع و قمع بنا به پرداخت جزای نقدی و از یک تا سه برابر بهای اراضی زراعی و باغ ها به قیمت روز زمین با کاربری جدید که مورد نظر شخص متخلف بوده است محکوم میشوند.