قرار کارشناسی
قرار کارشناسی در واقع ابزاری است که به وسیله آن دادرس می‌تواند پرونده‌ای را که به جهت تخصصی بودن آن، توانایی بررسی کامل و فنی ندارد، مورد ارزیابی قرار دهد.
موارد مورد نیاز کارشناسی
هنگامی که قاضی دادگاه قرار کارشناسی را صادر می‌کند، موضوع مورد کارشناسی، دستمزد کارشناس و شخص پرداخت کننده این هزینه، شخص یا اشخاصی که به عنوان کارشناس تعیین می‌شوند و مهلت لازم برای ارائه نظر این کارشناسان مشخص می‌گردد.
انتخاب کارشناس
دادگاه باید کارشناس مورد نظر را از بین کسانی که دارای صلاحیت در رشته مربوط به موضوع است انتخاب نماید و در صورت تعدد، به قید قرعه انتخاب می‌شود. در صورت لزوم تعدد کارشناسان، عده منتخبین باید فرد باشد تا در صورت اختلاف نظر، نظراکثریت ملاک عمل قرار گیرد.
همچنین طرفین دعوا در هر مورد که قرار رجوع به کارشناس صادر می‌شود، می‌توانند قبل از اقدام کارشناس یا کارشناسان منتخب، کارشناس یا کارشناسان دیگری را با تراضی انتخاب و به دادگاه معرفی نمایند. دراین صورت کارشناس مرضی الطرفین به جای کارشناس منتخب دادگاه برای اجرای قرار کارشناسی اقدام خواهد‌کرد. کارشناسی که به تراضی انتخاب می‌شود ممکن است غیر از کارشناس رسمی باشد. بنابراین نه تنها کارشناسان منتخب دادگستری بلکه کارشناسانی که در زمینه مورد نظر متخصص باشند و مورد تائید قرار بگیرند هم امکان کارشناسی را دارند.
هزینه کارشناسی
دادگاه حق الزحمه کارشناس را با رعایت کمیت و کیفیت و ارزش کار تعیین می‌کند. هرگاه بعد از اظهار نظر کارشناس معلوم گردد که حق الزحمه تعیین شده متناسب نبوده است، مقدار آن را به طور قطعی تعیین و دستور وصول آن را می‌دهد. بر اساس ماده 259 قانون مدنی پرداخت دستمزد کارشناسی در مرحله بدوی بر عهده خواهان می‌باشد و در مرحله تجدید بر عهده تجدیدنظرخواه است که ظرف مدت یک هفته از تاریخ ابلاغ آن باید پرداخت گردد.
ارائه نظر کارشناسی
پس از صدور قرار کارشناسی و انتخاب کارشناس و پرداخت دستمزد، دادگاه به کارشناس اخطار می‌کند که ظرف مهلت تعیین شده در قرار کارشناسی، نظر خود را تقدیم نماید.
پس از آن وصول نظر کارشناس به طرفین ابلاغ خواهد شد، طرفین می‌توانند ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ به دفتر دادگاه مراجعه کنند و با ملاحظه نظر کارشناس چنانچه مطلبی دارند نفیا یا اثباتا به طور کتبی اظهار نمایند. پس از انقضای مدت یادشده، دادگاه پرونده را ملاحظه و در صورت آماده بودن، مبادرت به انشای رای می‌نماید.