شرکت های تعاونی یکی از 7 شرکت تعریف شده در قانون تجارت میباشند که دارای مقررات خاص خود هستند.در واقع این شرکت ها با هدف کسب درآمد و سود برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی با اهداف مختلف و برای مدتی نامحدود تاسیس میشوند.شرکت های تعاونی به صورت کلی در زمینه های کشاورزی،دامداری،پرورش و صید ماهی،صنعت و معدن،عمران شهری و روستایی،مسکن،کالاو… میباشد.برای درک بهتر مقررات شرکت های تعاونی آشنایی با اصطلاحات زیر الزامی میباشد:
-عضو: در شرکتها و اتحادیههای تعاونی هر صاحب سهم اعم از اینکه شخص حقیقی یا حقوقی باشد عضو شرکت یا اتحادیه نامیده میشود.
-سهم: سهم واحدی از سرمایه یک شرکت یا اتحادیه تعاونی است که میزان آن در اساسنامه ذکر میشود.
-درآمد ویژه: مبلغی است که از عملیات و معاملات یک شرکت یا اتحادیه تعاونی در یک دوره مالی پس از وضع هزینهها و استهلاکات حاصلمیشود.
-سود سهم: مبلغی از درآمد ویژه سالانه شرکت یا اتحادیه تعاونی است که در هر سال به هر سهم اختصاص داده میشود.
-مازاد برگشتی: مبلغی از درآمد ویژه شرکت یا اتحادیه تعاونی است که برای تقسیم بین اعضاء به تناسب میزان معاملات آنها با شرکت یا اتحادیه تعاونی در حدود مقررات این قانون اختصاص داده میشود.
برخی از مقررات مرتبط با شرکت تعاونی:
تعداد اعضا و شرکا برای تاسیس شرکت تعاونی حداقل 7 نفر میباشد.
تعداد شرکا و سرمایه شرکتهای تعاونی متغیر و نامحدود است.
شرکتهای تعاونی باید تابع اصول زیر باشند:
-عضویت شرکت تعاونی برای عموم اشخاص واجد شرایطی که در اساسنامه شرکت قید
گردیده باشد با تصویب هیأت مدیره شرکت آزاد میباشد.
-کلیه اعضاء شرکت دارای حقوق و وظایف مساوی میباشند.
-در مجامع عمومی بدون در نظر گرفتن تعداد سهام هر عضو دارای یک رأی میباشد و
استفاده از این حق از حقوق شخص صاحب سهم است.
-در مواردی که به عللی استفاده از این حق به طور مستقیم برای شریکی میسر نباشد
ممکن است به موجب وکالت کتبی به یکی دیگر از شرکاء واگذارشود.
-در مورد وکالت هیچ عضوی نمیتواند با احتساب رأی خود مجموعاً بیش از پنج رأی داشته
باشد.
-در اتحادیههای شرکتهای تعاونی نماینده هر شرکت عضو به نسبت اعضای آن شرکت حق رأی
خواهد داشت.
-استرداد سهام و پرداخت بهای آن تا حدی که موجبات وقفه در فعالیت شرکت فراهم
نشود مجاز است.
-سهام شرکت تعاونی با نام و غیر قابل تقسیم است و بهای آن باید نقداً پرداخت
شود.
-انتقال سهام به اشخاص غیر عضو ممنوع است.
-بهره حقالسهم شرکتهای تعاونی که در آخر هر سال به شرکاء ممکن است داده شود
در اساسنامه شرکت تعیین خواهد شد.
-درآمد سالیانه شرکت پس از وضع هزینه،استهلاک، ذخایر و بهره سهام به نسبت
معاملاتی که هر یک از اعضاء و مشتریان غیر عضو که درطول سال مالی با شرکت
نمودهاند بین آنان تقسیم خواهد شد.
شرکتهای تعاونی از اعضاء جزو دیون ممتازه محسوب است.