الزام به ایفای تعهد
قراردادهای ملکی دارای انواع مختلفی هستند مانند قرارداد مشارکت در ساخت، قرارداد پیش فروش ساختمان، قرارداد رهن و اجاره، قرارداد فروش و … . هر یک از این قراردادها در واقع مجموعه‌ای از تعهداتی است که طرفین به یکدیگر انجام آن را مطابق مفاد و تبصره‌های قرارداد متعهد می‌شوند. به این تعهدات که به واسطه وجود قرارداد بین اشخاص حاصل میشود را تعهدات قراردادی می‌نامند.
گاهی در شروط ضمن قرارداد، حق فسخ قرارداد در نظر گرفته نمی‌شود بنابراین در چنین قراردادهایی از طریق طرح دعوای الزام به ایفای تعهدات قراردادی می‌توان طرفین را ملزم به انجام تعهدات قرارداد کرد.
در این دعاوی شروط و زمان ذکر شده در قرارداد اهمیت بسیاری دارد برای مثال بر طبق ماده 226 قانون مدنی در صورت عدم ایفای تعهد از طرف یکی از متعاملین، طرف دیگر نمی‌تواند ادعای خسارت نماید مگر این که برای ایفای تعهد مدت معینی مقرر شده و مدت مزبور منقضی شده باشد و اگر برای ایفای تعهد مدتی در نظر گرفته نشده باشد، طرف وقتی می‌تواند ادعای خسارت نماید که اختیار موقع انجام با او بوده و ثابت نماید که انجام تعهد را مطالبه کرده است. در واقع خواهان بر طبق دادخواستی باید انجام تعهد را از متعهد خواستار شود.
همچنین متخلف از انجام تعهد وقتی محکوم به تادیه خسارت میشود که نتواند ثابت نماید که عدم انجام به واسطه علت خارجی بوده است که نمیتوان مربوط به او نمود.
البته از طرفی نیز لازم به ذکر است شروط زیر در قراردادها با استناد به ماده 232 باطل است:
۱ – شرطی که انجام آن غیرمقدور باشد.
۲ – شرطی که در آن نفع و فایده نباشد.
۳ – شرطی که نامشروع باشد.